Trong hình vẽ này, có thể thấy KVCC và KVTN có quan hệ bện xoắn vào nhau. Lưu ý rằng, KVCC tham gia với tư cách là người mua trên cả thị trường đầu vào lẫn đầu ra. Nó hoạt động như một bộ phận không thể tách rời trong hệ thông định giá. Chính vì vậy, khi hoạch định các chính sách tài khoá, chính phủ cần dự kiến trước những phản ứng của KVTN. Đánh thuế vào bất kỳ điểm nào trong hệ thông cũng có thể dẫn đến những phản ứng rất khác nhau, khiến cho gánh nặng thuê” có thể được chuyển đến những điểm rất’xa so vơi điểm ban đầu trong vòng tuần hoàn. Ngoài ra, chính phủ không chỉ chuyển một phần thu nhập của KVTN sang sử dụng công cộng, mà thông qua việc mua sắm trên thị trường yếu tố sản xuất và thị trường hàng hoá, chính phủ cũng tạo thêm luồng thu nhập cho các hộ gia đình. Vì thế, sẽ hoàn toàn hiểu sai nếu cho rằng KVCC là một khu vực “thông trị hoàn toàn” KVTN. Trái lại, chúng liên kết với nhau và tác động qua lại vơi nhau trong mô hình mà chúng ta gọi là nền kinh tế hỗn hợp.
Hình 1.1 Không chỉ có thể phân tích dưới dạng các luồng thu nhập và chi tiêu, mà còn có thể được xem xét dưới góc độ luồng nhân tố và sản phẩm. Quay ngược chiều các mũi tên trong hình và di chuyển theo hướng ngược chiều kim đồng hồ, chúng ta thấy các đường 1 và 2 thể hiện luồng các yếu tố đầu vào được “chảy vào” KVTN và công cộng, còn các đường 4, 6, 7 là luồng sản phẩm đầu raO của các doanh nghiệp được chuyển lần lượt đến người mua tư nhân và chính phủ. Còn đường 11 cho biết luồng hàng hoá và dịch vụ công cộng được cung cấp miễn phí hoặc thu phí trực tiếp người sử dụng, cần lưu ý rằng các hàng hoá và dịch vụ mà chính phủ cung cấp (đường 11) chỉ một phần là do chính phủ sản xuất (từ các yếu tố đầu vào huy động được ở đường 2); phần còn lại là do các DNTN sản xuất nhưng bán cho chính phủ để chính phủ cung cấp (như đã thể hiện qua đường 7).
Như vậy, đây chúng ta đã có những hình dung ban đầu về vị trí và vai trò của chính phủ trong một nền kinh tế thị trường. Vậy tại sao lại cần có chính phủ can thiệp vào nền kinh tế thị trường và khi nào cần có sự can thiệp đó? Đó là nội dung của mục nghiên cứu dưới đây.
Từ khóa tìm kiếm nhiều: kinh tế nhà nước
